Γουινέα-Μπισάου

Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία της Γουινέα-Μπισάου Παλαιότερη ονομασία: Πορτογαλλική Γουινέα Έκταση: 36.120 τ.χλμ Πληθυσμός: 1.345.479 κάτ. (2002) Πρωτεύουσα: Μπισάου (288.295 κάτ. το 2002)Κράτος της δυτικής Αφρικής. Συνορεύει στα Β με την Σενεγάλη, Α και Ν με τη Γουινέα ενώ Δ βρέχεται από τον Ατλαντικό ωκεανό.Η Δημοκρατία της Γ.-Μ. είναι μέλος του Οργανισμού Αφρικανικής Ενότητας. Αποτελεί τμήμα της ατλαντικής ακτής της δυτικής Αφρικής που εκτείνεται στα νότια του Κάπο Ρόσο έως τις εκβολές του ποταμού Κονγκό και απέναντι από το αρχιπέλαγος των Μπιζαγκός και το νησί Μπολάμα. Η χώρα ανακαλύφθηκε από τον Λουσιτανό θαλασσοπόρο Τριστάν Νούνες το 1446, υπήρξε υπερπόντια πορτογαλική επαρχία έως το 1974. Στο έδαφός της ανήκουν περίπου 60 παράκτια νησιά.Το κράτος χωρίζεται σε εννέα διοικητικά διαμερίσματα, τα οποία είναι κατ’ αλφαβητική σειρά τα εξής (σε παρένθεση ο κατ’ εκτίμηση πληθυσμός τους το 2003, μια και η τελευταία απογραφή είναι του 1991): Γκαμπού (Gabu, 194.300), Κατσέου (Cacheu, 185.000), Κινάρα (Quinara, 62.800), Μπαφάτα (Βafata, 195.900), Μπιόμπο (Βiombo, 72.300), Μπισάου (Βissau, 288.295), Μπολάμα (Βolama, 31.400), Οΐο (Οio, 209.484) και Τομπάλι (Τombali, 106.000).Επίσημη γλώσσα του κράτους είναι η πορτογαλική αλλά οι κάτοικοι μιλούν επίσης διάφορες αφρικανικές γλώσσες. Από εθνολογική σκοπιά, οι αφρικανικές φυλές αποτελούν το 99% του πληθυσμού. Οι κυριότερες είναι των Μπαλάντα, των Φούλα, των Μανγιάκα, των Μαντίνγκα και των Παπέλ.Η Γ.-Μ. έχει προεδρικό, πολυκομματικό (από τα μέσα της δεκαετίας του 1990) πολίτευμα. Η συγκρότηση των κομμάτων δεν επιτρέπεται να πραγματοποιείται με βάση τη φυλή ή την περιφέρεια. Επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας είναι ο πρόεδρος της δημοκρατίας που εκλέγεται με καθολική λαϊκή ψήφο για πέντε χρόνια. Ο πρωθυπουργός διορίζεται από τον πρόεδρο, μετά από διαβούλευση με τους αρχηγούς των πολιτικών κομμάτων που εκπροσωπούνται στο κοινοβούλιο. Η νομοθετική εξουσία ανήκει στη λαϊκή εθνοσυνέλευση που αποτελείται από 100 μέλη τα οποία εκλέγονται για 4 χρόνια.Στην χώρα λειτουργούν 11 κόμματα από τα οποία κυρίαρχα του πολιτικού σκηνικού θεωρούνται το κυβερνών Κόμμα Κοινωνικής Ανανέωσης και το Αφρικανικό Κόμμα για την Ανεξαρτησία της Γ.-Μ. και του Πράσινου Ακρωτηρίου. Πρόεδρος της Γ.-Μ. είναι από το 2000 ο Κούμπα Γιάλα, ενώ καθήκοντα πρωθυπουργού εκτελεί από τα τέλη του 2001 ο Αλαμάρα Νχάσε.Στην κεφαλή της δικαστικής εξουσίας της Γ.-Μ. βρίσκεται το ανώτατο δικαστήριο με εννέα μέλη που διορίζονται από τον πρόεδρο της χώρας· σε περιφερειακό επίπεδο λειτουργούν τοπικά δικαστήρια σε διάφορες βαθμίδες.Η πλειονότητα του πληθυσμού (περ. 50%) πρεσβεύει ανιμιστικές θρησκείες, αλλά υπάρχει και αξιόλογη μερίδα μουσουλμάνων (45%)· οι χριστιανοί (κυρίως καθολικοί) ανέρχονται στο 5% του πληθυσμού.Η παιδεία στη Γ.-Μ. είναι υποχρεωτική για 8 έτη, ενώ δεν παρέχεται πανεπιστημιακή μόρφωση. Παρά τις έντονες προσπάθειες της κυβέρνησης για την καταπολέμηση του αναλφαβητισμού, το ποσοστό το 2001 έφτανε το 58%.Η άμυνα του κράτους βρίσκεται στη δικαιοδοσία των αποκαλούμενων Λαϊκών Επαναστατικών Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς και παραστρατιωτικών ομάδων που αριθμούσαν το 2001 περίπου 174.000 μέλη.Το 1996 στη Γ.-Μ. αναλογούσε ένας γιατρός ανά 6.100 κατ., ενώ ήταν υψηλότατα τα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας. Τα στοιχεία διαγράφουν το μη ικανοποιητικό επίπεδοτης υγείας και της πρόνοιας στη χώρα, που απορροφούν ετησίως περίπου το 8% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της (ΑΕΠ).Το έδαφος της Γ.-Μ. εκτείνεται ανάμεσα στις τελευταίες πλαγιές του ορεινού όγκου Φουτά Τζαλόν και στον Ατλαντικό ωκεανό, στον οποίο προεκτείνεται με ένα εξαιρετικά αρθρωτό παράκτιο μέτωπο περίπου 200 χλμ. Η χώρα δεν αντιστοιχεί σε μία καλά καθορισμένη γεωγραφική ενότητα, και μόνο κατά ένα μέρος συμπίπτει με τις λεκάνες των ποταμών Κορουμπάλ και Ζέμπου, οι οποίοι συμβάλλουν σε έναν βαθύ ποταμόκολπο. Είναι μία περιοχή πεδινή, προσχωσιγενούς προέλευσης, που διαρρέεται από πολυάριθμους ποταμούς γενικά πλωτούς για μικρά σκάφη. Σε πρόσφατες γεωλογικά εποχές, η χώρα υπέστη μεγάλη θαλάσσια εισβολή, η οποία απομόνωσε ορισμένα τμήματα· αυτά σήμερα, λίγα μίλια στα ανοιχτά του ποταμόκολπου των Ζέμπου-Κορουμπάλ, σχηματίζουν το αρχιπέλαγος των Μπιζαγκός, τριάντα περίπου αμμωδών νησιών, μεγαλύτερα από τα οποία είναι τα Οράνγκο, Φορμόζα, Ρόσα, Ούνο, Καραβέλα και Καράσε. Το νησί Μπολάμα κοντά στην ηπειρωτική ακτή δεν θεωρείται μέρος των Μπιζαγκός αλλά μάλλον μία φυσική προέκταση της στεριάς. Τα νησιά περιβάλλονται από εκτεταμένους όγκους λάσπης οι οποίοι τα καθιστούν απροσπέλαστα σε μερικά σημεία.Από κλιματολογική άποψη η Γ.-Μ. εισέρχεται στην τροπική λωρίδα που χαρακτηρίζεται από την κανονική εναλλαγή μιας ξηρής και μιας βροχερής εποχής· η τελευταία καθορίζεται από την πορεία των ανέμων, όπως σε όλο αυτό το τμήμα της Αφρικής. Η χώρα επηρεάζεται, πράγματι, μεταξύ Ιουνίου και Σεπτεμβρίου, από τις ωκεάνιες μάζες αέρα μουσωνικού τύπου που προέρχονται από τα νοτιοανατολικά. Οι μάζες αυτές προκαλούν άφθονες βροχοπτώσεις (περίπου 2.000 χιλιοστά), που κατανέμονται σχεδόν ομοιόμορφα σε όλο το έδαφος, λόγω της απουσίας ορεινών φραγμάτων. Την υπόλοιπη περίοδο του χρόνου φυσούν, αντίθετα, μάζες αέρα από τα βορειοανατολικά που προκαλούν ξηρασία. Οι θερμοκρασίες είναι πολύ υψηλές και ξεπερνούν συχνά τους 30οC, συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός θερμού και υγρού κλιματικού περιβάλλοντος.Η βλάστηση είναι του τύπου της σαβάνας, με ψηλές πόες που διακόπτονται από ακακίες, συστάδες από μπαμπού, φοίνικες και μπανανιές. Οι ποταμοί πλαισιώνονται από ένα πολύ εκτεταμένο δάσος αειθαλών δένδρων, ενώ η παράκτια λωρίδα κρασπεδώνεται από πυκνούς μαγκρόβιους σχηματισμούς, που απαντώνται επίσης στους ποταμόκολπους, όπου κρύβουν τις όχθες κάτω από ένα αδιαπέραστο πλέγμα από ρίζες και υδροχαρή φυτά.Στις ακτές της Γ.-Μ., μετά την ανακάλυψή τους από τον Τριστάν Νούνες περίπου στα μέσα του 15oυ αι., δημιουργήθηκαν οι πρώτοι ευρωπαϊκοί οικισμοί στους ποταμόκολπους, που αντιπροσώπευαν καλές οδούς προσπέλασης προς το εσωτερικό· ήδη από τον 17o αι. άκμαζε εκεί το δουλεμπόριο. Οι ιθαγενείς πληθυσμοί, που αποτελούνταν κυρίως από φυλές Μαντίνγκα, αφομοιώθηκαν κατά ένα μέρος με μετανάστες που προέρχονταν κυρίως από τη νότια Πορτογαλία, δημιουργώντας σταδιακά έναν σημαντικό αριθμό μιγάδων. Αρκετά αμιγείς διατηρήθηκαν, αντίθετα, οι νησιώτες των Μπιζαγκός, ενώ μεγαλύτερες είναι οι διασταυρώσεις που συναντά κανείς στους πληθυσμούς οι οποίοι κατοικούν στην ενδοχώρα του Μπισάου (κυρίως οι Μπαλάντα). Το χωριό παραμένει η βάση της κοινωνικής οργάνωσης των ανθρώπινων αυτών ομάδων.Ο πληθυσμός της Γ.-Μ. το 1928 μόλις ξεπερνούσε τους 340.000 κατ., ενώ το 2002 έφτανε το 1.345.479 κατ., με πυκνότητα 37 κατ. ανά τ. χλμ., ετήσιο ρυθμό αύξησης του πληθυσμού της τάξεως του 2,23% και προσδόκιμο ζωής τα 47,1 χρόνια για τους άνδρες και τα 51,7 για τις γυναίκες.Το μεγαλύτερο αστικό κέντρο της χώρας και έδρα της κυβέρνησης είναι η πρωτεύουσα Μπισάου (Bissau, 288.295 κάτ. το 2002) που βρίσκεται στον ποταμόκολπο των Ζέμπου-Κορουμπάλ και φιλοξενεί περίπου το 15% ολόκληρου του πληθυσμού.Μετά την ανεξαρτησία της Γ.-Μ. οι προσπάθειες οικονομικής ανάπτυξης στράφηκαν στη γεωργία με σκοπό να την φέρουν σε επίπεδα τέτοια, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση για τη μελλοντική βιομηχανική ανόρθωση. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας ήταν 1.200 εκατ. δολάρια ΗΠΑ το 2001, με κατά κεφαλήν εισόδημα 900 δολ. και πληθωρισμό της τάξης του 5%. Η Γ.-Μ. είναι ανάμεσα στα δέκα φτωχότερα κράτη του κόσμου.Η οικονομία της Γ.-Μ. στηρίζεται κυρίως στη γεωργία, με την οποία ασχολείται περίπου το 78% του ενεργού πληθυσμού, και έτσι εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις καιρικές συνθήκες. Οι γεωργικές δραστηριότητες στρέφονται προπάντων στην παραγωγή αραχίδων, το προϊόν των οποίων τροφοδοτεί μεγάλες εξαγωγές. Το κέντρο μεγαλύτερης συγκομιδής είναι η μικρή πόλη Μπαφάτα που συνδέεται με συγκοινωνιακά μέσα με το λιμάνι του Μπισάου. Ανάμεσα στα προϊόντα ειδών διατροφής το κυριότερο είναι το ρύζι, ενώ οι άλλες γεωργικές παραγωγές αντιπροσωπεύονται από καρύδες –που επίσης εξάγονται– και μανιόκα. Σε αυτές πρέπει να προστεθεί και το φυσικό κόμμι, που καλλιεργείται σε περιορισμένες φυτείες. Η εκμετάλλευση του δασικού πλούτου είναι από τους τομείς στους οποίους δόθηκε μεγαλύτερη προσοχή.Αρκετά διαδεδομένη είναι η κτηνοτροφία και η αλιεία που πραγματοποιείται στους ποταμούς και στην ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα. Η κτηνοτροφία περιορίζεται στην εκτροφή μικρού αριθμού βοοειδών και πουλερικών στην ενδοχώρα.Η περίοδος της αποικιοκρατίας. Οι ακτές της Γ.-Μ. ανακαλύφθηκαν από Πορτογάλους θαλασσοπόρους περίπου στα μέσα του 15oυ αι. Η δράση τους εξασφάλισε στο στέμμα της Πορτογαλίας από τον 16o αι. σχεδόν όλη την παράκτια περιοχή της δυτικής Αφρικής· για να επικυρώσει νομικά την κυριαρχία αυτή ο βασιλιάς της Πορτογαλίας Ιωάννης Β’, έλαβε τον τίτλο του κυρίου της Γουινέας. Η Πορτογαλική Γουινέα υπήρξε ωστόσο, ανάμεσα σε όλα τα γειτονικά εδάφη, η πρώτη που είχε μόνιμη αποικιακή κατοχή: στην αρχή η κατοχή του εδάφους ανήκε σε Πορτογάλους ιδιώτες, που τους είχε παραχωρηθεί από τον ηγεμόνα· στη συνέχεια περιήλθε σε πορτογαλικές εταιρείες, σε σημείο ώστε μία εμπορική εταιρεία της Λισαβόνας να αποκτήσει το 1610 το μικρό έδαφος της Μπολάμα και σιγά-σιγά, με εξερευνήσεις του εσωτερικού της περιοχής, να καταφέρει να αυξήσει την κτήση της στη στεριά. Αργότερα, όταν ενδιαφέρθηκε για την περιοχή άμεσα το πορτογαλικό κράτος, η Γουινέα αποτέλεσε διοικητική περιφέρεια των Νησιών του Πράσινου Ακρωτηρίου. Το 1895 η χώρα βρέθηκε υπό καθεστώς αποικίας της Πορτογαλίας. Πολυάριθμες υπήρξαν οι διενέξεις ανάμεσα στην Πορτογαλία και στα κράτη που κατείχαν τα γειτονικά εδάφη: στα βόρεια με την Αγγλία για τον προσδιορισμό των συνόρων με την Γκάμπια, και στα νότια με τη Γαλλία για τα σύνορα με τη Γαλλική Γουινέα. Το 1935 η Πορτογαλική Γουινέα ανακηρύχθηκε αναπόσπαστο τμήμα του πορτογαλικού εδάφους και το 1942, για να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο το έδαφος, το Μπισάου ανακηρύχθηκε νέα πρωτεύουσα της Γ.-Μ. Τον Ιούνιο του 1951, τέλος, η περιοχή άλλαξε ονομασία και από αποικία μεταβλήθηκε σε υπερπόντια επαρχία εξαρτώμενη από έναν κυβερνήτη. Με την εμφάνιση του αφρικανικού εθνικισμού, δημιουργήθηκε στη χώρα το Αφρικανικό Κόμμα για την Ανεξαρτησία της Γουινέας και των Νησιών του Πράσινου Ακρωτηρίου (ΑΚΑΓΝΠΑ), το οποίο ιδρύθηκε μυστικά το 1956 από τον Αμίλκαρ Καμπράλ. Η περίοδος της ανεξαρτησίας. Το εθνικιστικό κίνημα είχε μεταξύ 1962 και 1973 σημαντικές στρατιωτικές επιτυχίες, εξασφαλίζοντας τον έλεγχο μεγάλου μέρους του εδάφους. Μετά τη δολοφονία του Καμπράλ το 1973, η ηγεσία του ΑΚΑΓΝΠΑ περιήλθε στα χέρια του Αριστίντ Περέιρα. Στις 24 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους μία συνέλευση, αποτελούμενη από σαράντα βουλευτές διορισμένους από το ΑΚΑΓΝΠΑ και 80 εκλεγμένους στις απελευθερωμένες ζώνες, ανακήρυξε μονόπλευρα την ανεξαρτησία της χώρας. Μετά την Επανάσταση των Γαρίφαλων στην Πορτογαλία η νέα πορτογαλική κυβέρνηση και το ΑΚΑΓΝΠΑ διαπραγματεύτηκαν τον τερματισμό της πορτογαλικής κυριαρχίας. Συνακόλουθα στις 10 Σεπτεμβρίου 1974 η Πορτογαλία αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Γ.-Μ. υπό την ηγεσία του Λουίς Καμπράλ, αδελφού του ιδρυτή του κόμματος. Το νέο καθεστώς άρχισε την εφαρμογή μέτρων, τα οποία θα οδηγούσαν στη θεμελίωση ενός σοσιαλιστικού κράτους. Στις εκλογές του 1976 και 1977 εξελέγησαν περιφερειακά συμβούλια από τα οποία έγινε η επιλογή της νέας λαϊκής εθνικής συνέλευσης. Μέχρι το 1980 το ΑΚΑΓΝΠΑ καθοδηγούσε τις εξελίξεις και στις δύο χώρες, δηλαδή στη Γ.-Μ. και στα Νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου. Ωστόσο, τέσσερις ημέρες μετά την έγκριση του νέου συντάγματος τον Νοέμβριο του 1980, ο πρόεδρος Καμπράλ ανατράπηκε με πραξικόπημα, η λαϊκή εθνοσυνέλευση διαλύθηκε και ο επίτροπος για τις ένοπλες δυνάμεις Ζοάο Βιέιρα ανέλαβε επικεφαλής του Συμβουλίου της Επανάστασης. Το 1981 ο Βιέιρα ανακηρύχθηκε γενικός γραμματέας του κόμματος, ενώ τα Νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου αποσύρθηκαν από την ένωση με τη Γ.-Μ. και σχημάτισαν αυτόνομη κυβέρνηση. Οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες αποκαταστάθηκαν μόνο μετά την απελευθέρωση του Καμπράλ το 1982. Το 1984 ο Βιέιρα απομάκρυνε τον πρωθυπουργό Βίτορ Σαούντε Μαρία, ο οποίος αντιτάχθηκε στις συνταγματικές αλλαγές που προωθούσε ο Βιέιρα και οι οποίες θα παρείχαν περισσότερες εξουσίες στον πρόεδρο. Αργότερα, το Συμβούλιο της Επανάστασης αντικαταστάθηκε από το Συμβούλιο του Κράτους και ο Βιέιρα εξελέγη πρόεδρός του. Το 1985, το καθεστώς άρχισε εκστρατεία κατά της διαφθοράς με αποτέλεσμα την απομάκρυνση ή τη σύλληψη πολλών αξιωματούχων. Από τα μέσα του 1986 η κυβέρνηση αποφάσισε να προχωρήσει στη φιλελευθεροποίηση της οικονομίας, αλλά η υποτίμηση του νομίσματος προκάλεσε πολιτική ένταση και φήμες για νέες συνωμοσίες κατά του Βιέιρα. Το 1989 ο Βιέιρα προχώρησε σε κυβερνητικές αλλαγές, ενώ το καθεστώς ανακοίνωσε ότι θα προχωρούσε στην αναθεώρηση του συντάγματος. Στις περιφερειακές εκλογές υπερψηφίστηκε το μοναδικό ψηφοδέλτιο του κυβερνώντος κόμματος και εξελέγη νέα εθνοσυνέλευση. Τον Ιανουάριο του 1990 ο Βιέιρα ανακοίνωσε τη δημιουργία δύο επιτροπών για την αναθεώρηση του προγράμματος του κόμματος και των νόμων σχετικά με την ιδιοκτησία της γης. Τον ίδιο χρόνο δήλωσε ότι ενέκρινε την εισαγωγή ενός πολυκομματικού συστήματος. Στις αρχές του 1991 τερματίστηκε και επισήμως η μονοκομματική διακυβέρνηση και το ΑΚΑΓΝΠΑ έπαψε να είναι η κυρίαρχη πολιτική δύναμη, ενώ εξασφαλίστηκε νομοθετικά η οικονομία της αγοράς και δόθηκε μεγαλύτερη ελευθερία στα μέσα ενημέρωσης και στα συνδικάτα. Τον Μάρτιο του 1994, μία εβδομάδα πριν από την προγραμματισμένη ημερομηνία των εκλογών ο Βιέιρα ανακοίνωσε την αναβολή τους και τελικά οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν τον Ιούλιο του 1994. Το κυβερνητικό κόμμα εξασφάλισε την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στη λαϊκή εθνοσυνέλευση με 62 έδρες σε σύνολο εκατό, αλλά στις προεδρικές εκλογές ο Βιέιρα κέρδισε το 46,3%, ενώ ο κυριότερος αντίπαλός του, ο Κούμπα Γιάλα του Κόμματος Κοινωνικής Ανανέωσης (ΚΚΑ), κέρδισε το 21,9%. Στον δεύτερο γύρο, μολονότι όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης υποστήριξαν τον Κούμπα Πάλα, ο Βιέιρα εξελέγη πρόεδρος με το 52% των ψήφων. Η αντιπολίτευση έπειτα από ορισμένες επιφυλάξεις αναγνώρισε το αποτέλεσμα των εκλογών και τον Σεπτέμβριο του 1994 ο Βιέιρα ανέλαβε τα καθήκοντα του προέδρου, ορίζοντας επικεφαλής της μονοκομματικής κυβέρνησης τον Μανουέλ Σατουρνίνο ντα Κόστα ως πρωθυπουργό. Το 1999 ο Βιέιρα ανατράπηκε από στασιαστές στρατιωτικούς υπό την ηγεσία του στρατηγού Ανσουμάνε Μάνε, ο οποίος δήλωσε πως δεν είχε πρόθεση διατήρησης της εξουσίας. Αργότερα το ίδιο έτος, ψηφίστηκε νέο σύνταγμα σύμφωνα με το οποίο η προεδρική θητεία περιορίστηκε σε δύο πενταετίες, ενώ καταργήθηκε και η θανατική ποινή. Τον επόμενο χρόνο τις εκλογές κέρδισε ο Κούμπα Γιάλα, όμως η δολοφονία του στρατηγού Ανσουμάνε Μάνε κατά τη διάρκεια απόπειρας πραξικοπήματος πυροδότησε νέες εμφύλιες συρράξεις. Το 2001, εν μέσω κατηγοριών για ευνοιοκρατία και αυταρχισμό, ο Γιάλα διόρισε διαδοχικά πρωθυπουργούς τον Φαουστίνο Ιμπάλι και τον Αλαμάρα Νχάσε.Ο αφρικανικός πληθυσμός που δεν αφομοιώθηκε από τους Πορτογάλους προσφέρει ακόμα και σήμερα όλες τις όψεις ενός εθνικού καλειδοσκοπίου, που μαρτυρεί την ιστορία του εδάφους αυτού. Στους Μπαλάντα και στους υπόλοιπους κυνηγημένους και καταπιεσμένους πληθυσμούς που καλλιεργούσαν το ρύζι στα κατακλυσμένα από τα νερά εδάφη, τα εθνικιστικά συνθήματα βρήκαν τη μεγαλύτερη απήχηση, ιδιαίτερα όταν αναγγελλόταν μία εκδίκηση εναντίον των λαών του εσωτερικού. Στη Γ.-Μ. υπάρχουν φυλές που ονομάζονται λαοί χωρίς κράτος και διακατέχονται από έντονη ξενοφοβία. Οι μυστικές εταιρείες, η ατομική ιδιοκτησία και η ελευθερία των γυναικών τούς διαφοροποιούν από τους μουσουλμάνους του κέντρου. Οι Μπαλάντε είναι η μεγαλύτερη σε αριθμό εθνική ομάδα της χώρας που υποδιαιρείται σε κλάδους ανάλογα με τον βαθμό επίδρασης που ασκεί επάνω τους η κουλτούρα των Μαντίνγκα. Οι Μπερασέ, που αποτελούν τον σπουδαιότερο κλάδο, ζουν από το ρύζι και εφαρμόζουν εξελιγμένες τεχνικές καλλιέργειας στα εδάφη που η θάλασσα άφησε ακάλυπτα στους βαθείς μυχούς της χώρας τους. Στην ίδια εθνολογική ομάδα ανήκουν επίσης πληθυσμοί συνδεδεμένοι με μία γλωσσική ενότητα ενισχυμένη από αναλογίες στη δομή των κοινωνιών τους, όπως οι Μανγιάκα και οι Παπέλ. Οι πρώτοι ειδικεύονται στην καλλιέργεια του φοίνικα. Οι Παπέλ, επειδή κατοικούν γύρω από το Μπισάου, έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην κατάκτηση άλλων εθνικών ομάδων από τους Πορτογάλους. Η συνοχή των κοινωνικών δομών, που στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στον ισλαμισμό ο οποίος υποστηρίχθηκε ανέκαθεν από την Πορτογαλία, χαρακτηρίζει την ομάδα των Φούλα και των Μαντίνγκα, πληθυσμών της ενδοχώρας, που ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία. Οι Φούλα διαιρούνται σε Φούλας-πρέτος (μαύρους Φούλα), Φούλας-φόρος (Φούλα του εξωτερικού) και Φουτά-Φούλας (Φούλα που ήρθαν από την ορεινή περιοχή του Φουτά Τζαλόν). Ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία βοοειδών, που αποτελεί ένα σύμβολο κύρους δίχως πρακτική χρησιμότητα στην οικονομία τους· πράγματι, τα ζώα δεν χρησιμοποιούνται ούτε για τη λίπανση του εδάφους, ούτε για διατροφή, ούτε και για έλξη. Οι Μαντίνγκα ζουν στα δάση της μεταβατικής ζώνης και στις κάτω σαβάνες και διαιρούνται σε κάστες. Ασχολούνται με το εμπόριο, ενώ η γεωργία και η μικρή κτηνοτροφία, που ασκούν με μεγαλύτερη επιτυχία από τους Φούλα, τους φέρνει αρκετά κοντά στους παράκτιους λαούς. Κτίριο βιβλιοθήκης στην πρωτεύουσα Μπισάου. Γυναίκες στην αγορά του Μπισάου, πρωτεύουσας της Γουινέα-Μπισάου. Χαρτονόμισμα των 500 φράγκων που κυκλοφορεί στα κράτη της Δυτικής Αφρικής, μεταξύ αυτών και στη Γουινέα-Μπισάου. Ένα στάδιο κατά την επεξεργασία καρύδας. Φωτογραφία της συνοριακής ακτογραμμής μεταξύ της Σενεγάλης και της Γουινέα-Μπισάου από δορυφόρο της ΝΑΣΑ, τον Απρίλιο του 1991. Η χερσόνησος που ορίζεται από τον ρου των ποταμών Καζαμάνς (αριστερά, στη Σενεγάλη) και Κατσέου (δεξιά, στη Γουινέα-Μπισάου) αποτελεί μια εμφανή φυσική μεθόριο (φωτ. ΝΑSA, earth.jsc.nasa.gov). Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία της Γουινέα-Μπισάου Παλαιότερη ονομασία: Πορτογαλική Γουινέα Έκταση: 36.120 τ. χλμ. Πληθυσμός: 1.345.479 (2002) Πρωτεύουσα: Μπισάου (288.295 κάτ. το 2002)